Bilim Dünyası’nda Bir İlk: Düşünceleri Sese Çeviren Cihaz Geliştirildi

“İnsanlar konuşa konuşa anlaşır”. Konuşamayan insanlar için de iletişim kurmanın zor da olsa yolları mevcut. Bu konuda yapılan farkındalık çalışmaları sayesinde eskiye göre daha bilinçli toplumlar olduğumuz söylenebilir. Ancak bilim dünyası, bununla yetinmiyor. Yüzyıllardır insanlığın üzerine kafa yorduğu “düşünceler okunabilir mi?” sorusunun cevabına bir adım daha yaklaşmış olabiliriz yazımıza konu olan araştırmayla. Etik olarak tartışılması gereken ve henüz başlangıç aşamasında olan bu çığır açan buluşa hep birlikte bakalım.

Düşünceleri sese çeviren cihaz

California Üniversitesi’nden bilim insanları, beyni okuyan ve düşünceleri konuşmaya çeviren bir cihaz geliştirdi. Araştırmayı yürüten ekip tarafından “heyecan verici” olarak tanımlanan bu gelişme Nature dergisinde yayımlandı. İnsanların konuşma yetilerini kaybettikleri hastalıklarda da bu cihazı kullanabilecekleri söyleniyor.

Nasıl çalışıyor?

Cihazda yer alan akıl okuma teknolojisi iki aşamada işliyor. İlk aşamada beyinin dudakları, dili, gırtlak ve çeneyi hareket ettiren bölümüne elektrotlar yerleştiriliyor ve beynin bu bölgesindeki elektrik sinyalleri algılanıyor. Bu sinyaller üzerinden bilgisayarda farklı seslerde ağız ve gırtlağın yaptığı hareketler kopyalanıyor. Sonunda ise “sanal ses aygıtından” sentetik bir konuşma duyuluyor.

Bilim insanları bir ilke imza attı

Cihazı geliştiren ekipte yer alan araştırmacılardan Profesör Edward Chang “Bu çalışma tıp tarihinde ilk kez bir insanın beyin faaliyetlerine dayanarak cümlelerle konuşmanın önünü açtı. Bu heyecan verici buluş teknoloji daha erişilebilir olduğunda konuşma yetilerini kaybeden hastalar için de kullanılabilecek” dedi.

Hangi düzeyde?

Mükemmel değil. Konuşulanlar çok net duyulamıyor. Cihaz üzerinde yapılan ve beş kişinin katıldığı deneylerde yüzlerce cümle arasından dinleyiciler konuşulanların ancak yüzde 70’ini anlayabildi.

Kimler faydalanabilecek?

Cihaz geliştirildiği ve erişilebilir olduğu takdirde konuşma kaybına yol açan motor nöron hastalıkları, beyin hasarları, gırtlak kanseri, bazı felçler, Parkinson hastalığı gibi hastalıklarda işe yarayabilir. Teknoloji beynin dudakları, dili, gırtlağı ve çenenin doğru biçimde hareket etme ilkesi kapsamında çalıştığı için felçli hastaların bazıları cihazdan yararlanamayabilir. Chang, cihazın iletişim kuramayan herkes için bir çözüm olmadığını vurgularken bazı uzmanlar daha ileride hiç konuşamayan kişilerin de bu tür bir cihazla konuşmayı öğrenebileceğini belirtiyor.

Cihaz aklımızdan her geçeni okuyabilecek mi?

Çalışmaya katılanlara sadece bazı cümleleri okumaları, özel ağız hareketleri yapmamaları söylendi. Chang “Bu süreci araştıran bilim insanları olarak sadece düşünceleri deşifre etmeyi denedik. Ancak bu oldukça zor. Bu yüzden biz de insanların ne demeye çalıştığına odaklandık” dedi.

Bir de etik boyutu var

Bazı uzmanlara göre ise beyni okuması öngörülen teknolojilerin kullanılması konusunda etik bir tartışma yaşanması gerekiyor. Londra University College’da görev yapan Profesör Sophie Scott “Bu, çok iyi laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilen çok iyi bir çalışma. Ancak henüz çok erken aşamada ve klinik uygulamalar için henüz hazır değil” dedi.

kaynak: 1